News Today
वणी:- तालुक्यातील मोहदा परिसरातील गौण खनिज उत्खननाचे वास्तव समोर आणणारी आहे. यामध्ये खालील प्रमुख मुद्द्यांकडे लक्ष दिले पाहिजे
अधिनियमाची पायमल्ली: महाराष्ट्र गौण खनिज उत्खनन अधिनियम २०१३ चे नियम आणि अटी धाब्यावर बसवून लिझ धारकांनी बेसुमार उत्खनन सुरू केले आहे. नियमानुसार मिळालेल्या परवान्याच्या मर्यादा लांघून मोठ्या प्रमाणावर उत्खनन केले जात आहे.
बेकायदेशीर रात्रीचे उत्खनन: रात्रीच्या वेळी उत्खनन करणे स्पष्टपणे बेकायदेशीर आहे, तरीसुद्धा प्रोकलॅन व जेसीबी मशिनद्वारे रात्रभर उत्खनन सुरू आहे.
प्रशासनाची दुर्लक्ष: महसूल व खाणीकर्म विभागाकडून याकडे ठोस दुर्लक्ष होत असल्याचे स्पष्ट होते, जे गंभीर प्रश्न निर्माण करते.
मानवी व प्राणीजीवनाला धोका: खदाणींमध्ये पडून नागरिक व जनावरे मृत्युमुखी पडत असून, याबद्दल कोणतीही जबाबदारी घेतली जात नाही.
कामगारांचे शोषण: बाहेर राज्यातील मजुरांकडून काम करून घेऊन त्यांना कोणतीही कायदेशीर हमी न देता शोषण केले जात आहे.
गंभीर अपघात: एका प्रोकलॅन चालकाचा मृत्यू होऊनही त्याचे गांभीर्य प्रशासनाने लक्षात घेतले नाही.
उपाययोजना व शिफारसी:
संपूर्ण मोहदा परिसरातील लिझ धारकांच्या उत्खननाचे ऑडिट करणे.
अतिरिक्त उत्खनन करणाऱ्यांवर दंडात्मक कारवाई करणे.
अपघात व जीवितहानीची चौकशी करून दोषींवर गुन्हे दाखल करणे.
पर्यावरणाच्या दृष्टीने पुनर्भरण (reclamation) योजना राबवणे.
कामगार कायद्यांची अंमलबजावणी करून मजुरांचे संरक्षण करणे.
या प्रकरणात स्थानिक ग्रामस्थ, सामाजिक कार्यकर्ते आणि प्रसारमाध्यमांनी पुढाकार घेऊन सरकारवर दबाव आणणे गरजेचे आहे.
मोहदा येथील इस्माईल जैनुद्दिन झवेरी या लिझ धारकाने रात्रीच्यावेळी उत्खनन करण्यासाठी प्रोकलॅन मशीन घेऊन चालकाला खदाणीत उतरविण्याचा प्रयत्न केला असता त्याचे संतुलन गेले व तो चालक प्रोकलॅनसह ८० फूट खोल घाईत पडून मृत पावला आहे. ही गंभीर घटना घडून देखील महसूल विभाग सदर लिझ धारकांची पाठ राखणं करीत असल्याचे निदर्शनात येत आहे.
